دنیا میتواند مکانی ترسناک باشد، اما چه زمانی اضطراب به پارانویا تبدیل میشود؟ زندگی با اختلال شخصیت پارانوئید (PPD)، زندگی بسیار پر استرسی را ایجاد میکند.
سوءظن و بیاعتمادی به دیگران، برای افراد مبتلا به PPD، فراگیر است. شبکههای اجتماعی، یک عامل حفاظتی کلیدی برای افراد هستند، اما افراد مبتلا به PPD، در دسترسی به این منبع با چالش مواجه هستند.
پیشنهاد شده است که اختلال شخصیت پارانوئید بین ۲ تا ۵ درصد از بزرگسالان را تحتتأثیر قرار دهد. باتوجهبه جنسیت، شیوع ممکن است نادرست باشد. در محیطهای بالینی، مردان بیشتر به این اختلال مبتلا میشوند، درحالیکه تحقیقات نشان میدهد که زنان بیشتر احتمال دارد علائم PPD را نشان دهند
علائم PPD اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر میشود و نشاندهنده تداخل عمیق آن با روابط و دیدگاههای عادی است. برخی از ما نسبت به دیگران اعتماد بیشتری داریم، اما افراد مبتلا به PPD، بهشدت نسبت به همه افراد، بدگمان هستند. همچنین مهم است که بدانیم بین اختلال شخصیت پارانوئید و اسکیزوفرنی پارانوئید، تفاوت قابلتوجهی وجود دارد. در PPD، هذیانهای پارانوئیدی که در اسکیزوفرنی وجود دارند، وجود ندارد. درحالیکه فرد مبتلا به PPD ممکن است اعتقاد قوی داشته باشد که دیگران قصد آسیب رساندن به آنها را دارند، اما در مورد تهدیدات درک شده، دچار توهم نمیشوند.
درحالیکه ما همیشه علت دقیق یک اختلال را نمیدانیم، اعتقاد بر این است که ژنتیک نقش مهمی در ایجاد PPD ایفا میکند و مجموعهای از عوامل بیولوژیکی و روانی، احتمالاً از جمله قرارگرفتن در معرض رویدادهای آسیبزا، در بروز آن نقش دارند.
برخی از راههای اولیه بروز اختلال شخصیت پارانوئید، میتواند شامل تمایلات غیرمعمول یک جوان به سمت انزوا از دیگران و مشکل در برقراری روابط سالم با دیگران در مدرسه یا جامعه باشد که میتواند با وجود اضطراب اجتماعی بالا تشدید شود. عملکرد ضعیف تحصیلی، حساسیت شدید و افکار عجیبوغریب نیز نشانههای PPD هستند که ممکن است در جوانان ظاهر شود.
همچنین اغلب فانتزیهای غیرمعمولی وجود دارد که منعکسکننده این باور هستند که دیگران قصد آسیب رساندن به فرد را دارند. متأسفانه، مانند بسیاری از اختلالات روانشناختی، جوانانی که این نوع رفتارها را از خود نشان میدهند، احتمالاً توسط همسالان خود به دلیل مسخرهکردن، طردشدن، و قلدری موردتوجه قرار میگیرند.
این چرخه علت و معلول حکایتی را ارائه میدهد که از بیاعتمادی و ترس یک فرد در مورد نیات دیگران، حمایت میکند. مانند برخی دیگر از اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت هیستریونیک، اختلال شخصیت اجتنابی و اختلال شخصیت وابسته، درمان اختلال شخصیت پارانوئید نیز چالشبرانگیز است.
دکتر محمود شاهورانی: در اختلال شخصیت پارانوئید، علائم بهمرورزمان بدتر میشوند.
در یک سر این طیف، افرادی هستند که بهراحتی به دیگران اعتماد میکنند. در سوی دیگر این طیف، افرادی هستند که بیش از حد به دیگران، از جمله افراد مهم و متحدان بالقوه خود، بیاعتماد هستند. اکثریت ما تمایل داریم که طیف احساسهای اعتماد یا بیاعتمادی را جایی در زندگی خود تجربه کنیم، اما افراد مبتلا به PPD، همه را بهعنوان یک تهدید بالقوه برای رفاه خود میبینند.
زندگی با اختلال شخصیت پارانوئید
زندگی با PPD، یک زندگی بسیار استرسزا است. بارزترین ویژگی PPD احساس بیاعتمادی و سوءظن است که بر روابط آنها تأثیر منفی میگذارد. افراد مبتلا به PPD، بدخواهی و تهدید را در خوشخیمترین شرایط میبینند.
به دلیل برداشت نادرست از انگیزههای دیگران، بهسختی میتوان با آنها کنار آمد و زمانی که از یک ایده، مهم نیست که چقدر اشتباه باشد، متقاعد میشوند، با جدیت آن را حفظ میکنند. خاطرنشان میکند که تعهد به برداشتهای نادرست و سوءظن در مورد دیگران، بهویژه کسانی که با آنها متفاوت هستند؛ ممکن است باعث عضویت آنها در فرقهها با گروههای خاص شود که روی آن تعصب شدید خواهند داشت. سختگیری، خصومت، بحث و جدل، عقاید از پیش تعیین شده و بیاعتمادی به دیگران، روابط را دشوار میکند.
درحالیکه افراد معمولاً شبکههای حمایتی خود را، از دوستان یا اعضای خانواده تشکیل میدهند و آنها را بهعنوان منبع مقابلهای قوی، برای روبروشدن با عوامل استرسزا و سختیهای زندگی لحاظ میکنند؛ افراد مبتلا به PPD، قادر به همراهی با افرادی نیستند که در زندگی واقعاً آنها را دوست دارند؛ مانند پدر و مادر. درحالیکه تحقیقات به طور مداوم نشان میدهد که حمایت اجتماعی یک عامل کلیدی در رفاه و طول عمر است، حمایت اجتماعی منبعی است که تقریباً برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، دستنیافتنی است.
وقتی همسرم همیشه عصبانی و ناراضی است چه کنم؟
7 نشانه اختلال شخصیت پارانوئید
درحالیکه اکثر افراد نسبت به تهدیدات بالقوه که یک ابزار اساسی بقای تکاملی است، شک دارند؛ افرادی که از PPD رنج میبرند، بیاعتمادی بیش از حدی از خود نشان میدهند که مانع از عملکرد روزمره میشود.
- آنها بدون داشتن مبنای کافی برای احساسات خود، گمان میکنند که دیگران سعی در استثمار، آسیب رساندن یا فریب آنها دارند.
- مشغلهٔ مهمی در مورد تردید در مورد وفاداری یا قابلاعتماد بودن دوستانشان وجود دارد که مبتنی بر واقعیت نیست.
- آنها به دلیل ترس ناموجه از اینکه هر چه به اشتراک میگذارند علیه آنها استفاده شود، از درمیانگذاشتن هر چیزی با دیگران، تردید دارند.
- آنها نمیتوانند افراد را از نظر ظاهری درک کنند و دائماً تصور کنند که دیگران قصد تحقیر آنها را دارند یا اینکه چیزی یک تهدید است.
- آنها مدتها قبل از یک رویداد، کینه دارند و نمیتوانند اشتباهات دیگران را ببخشند یا رفتار اشتباهی که نسبت به خود داشتهاند، فراموش کنند.
- آنها قصد آسیب یا تهدید به شخصیت یا آبروی خود را توسط دیگران، بدون هیچ توجیهی که توسط دیگران قابلتشخیص باشد، تصور میکنند.
- آنها بدون توجه به فقدان شواهد یا شواهد خلاف آن، نسبت به وفاداری شرکای خود شک دارند.
دریافت کمک برای اختلال شخصیت پارانوئید
بیشتر افرادی که از اختلال شخصیت پارانوئید رنج میبرند، برای موفقیت در درمان، باید تحتفشار قرار گیرند و تشویق شوند؛ بنابراین درمان در منزل بهترین گزینه برای عزیزان شما است.
درمان اختلال شخصیت پارانوئید تا حد زیادی بر رواندرمانی متمرکز است. یک درمانگر میتواند به فرد موردعلاقه شما کمک کند تا مهارتهایی را برای ایجاد همدلی و اعتماد، بهبود ارتباطات و مقابله بهتر با علائم PPD ایجاد کند. ازآنجاییکه حضور دیگران ممکن است به افکار پارانوئید و رفتارهای مضطرب دامن بزند، فرد موردعلاقه شما، بهاحتمال زیاد از درمان فردی بهجای گروهی سود میبرد. درمان فردی میتواند بهصورت حضوری یا از طریق یک پلت فرم درمانی آنلاین، انجام شود.
- درمان شناختی – رفتاری (CBT) میتواند به فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید کمک کند تا باورهای مخرب و الگوهای فکری خود را بشناسد.
- CBT با تغییر نحوه تأثیر این باورها بر رفتار آنها، میتواند به کاهش پارانویا و بهبود نحوه تعامل شخص با دیگران، کمک کند.
- CBT همچنین میتواند به آنها کمک کند تا راههای بهتری برای مقابله با احساسات خود، فراتر از سرزنش دیگران، بیاموزند.
یادداشتی از مرکز روانشناسی شادان
مهم است که به یاد داشته باشید که اختلال شخصیت پارانوئید (PPD)، یک وضعیت سلامت روان است. مانند همه شرایط سلامت روان، جستجوی کمک بهمحض ظاهرشدن علائم، میتواند به کاهش اختلالات در زندگی فرد کمک کند. اینجا در مرکز روانشناسی شادان میتوانیم خدمات لازم در زمینه درمان یا کنترل اختلال شخصیت پارانوئید را خدمت شما ارائه دهیم.
اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، اغلب استرس، افسردگی، اندوه و انزوا را تجربه میکنند. مهم است که از سلامت روان خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده این علائم، به دنبال حمایت باشید.
محتویات این وب سایت، از جمله پست های وبلاگ، مقالات، لینک های رسانه های اجتماعی، منابع قابل دانلود و پیوند به سایر سایت ها، صرفا جهت اطلاع رسانی است. این محتوا جایگزین خدمات حرفهای از جمله خدمات پزشکی و روانشناختی نمیشود.
لطفاً برای مشاوره یا مشاوره فردی در مورد سلامت و رفاه شخصی فرزندان یا خودتان، با سید محمود شاهورانی، یا یک متخصص بهداشت روان و پزشک عمومی، مشورت کنید.
- انجمن روانپزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویرایش پنجم). واشنگتن دی سی: نویسنده.
- لی آر (2017). بی اعتماد و سوء تفاهم: مروری بر اختلال شخصیت پارانوئید. گزارش های علوم اعصاب رفتاری کنونی، 4 (2): 151-165. doi: 10.1007/s40473-017-0116-7. Epub 2017 May 18. PMID: 29399432; PMCID: PMC5793931.