حقایق کلیدی
- افسردگی یک اختلال روانی شایع است.
- در سراسر جهان، حدود 5 درصد از بزرگسالان از افسردگی رنج می‌برند.
- زنان بیشتر از مردان به افسردگی مبتلا می‌شوند.
- افسردگی می‌تواند منجر به خودکشی شود.
- درمان مؤثری برای افسردگی خفیف، متوسط و شدید وجود دارد.
اختلال افسردگی، یک اختلال روانی رایج است. این شامل خلق افسرده یا ازدست‌دادن لذت یا علاقه به فعالیت برای مدت طولانی است. افسردگی با تغییرات خلقی و احساسات عادی در مورد زندگی روزمره متفاوت است. این می‌تواند همه جنبه‌های زندگی از جمله روابط با خانواده، دوستان و جامعه را تحت‌تأثیر قرار دهد و ناشی از یا منجر به مشکلات در مدرسه و محل کار شود. افسردگی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. افرادی که با سوءاستفاده، ازدست‌دادن چیزهای ارزشمند زندگی یا سایر رویدادهای استرس‌زا زندگی کرده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند. زنان بیشتر از مردان به افسردگی مبتلا می‌شوند.
تخمین زده می‌شود که 3.8٪ از جمعیت، از جمله 5٪ از بزرگسالان (4٪ در میان مردان و 6٪ در میان زنان)، و 5.7٪ از بزرگسالان بالای 60 سال، افسردگی را تجربه می‌کنند. تقریباً 280 میلیون نفر در جهان افسردگی دارند. افسردگی در بین زنان حدود 50 درصد بیشتر از مردان است. در سراسر جهان، بیش از 10 درصد از زنان باردار و زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، افسردگی را تجربه می‌کنند. سالانه بیش از 700000 نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. خودکشی چهارمین عامل مرگ و میر در سنین 15 تا 29 سال است.
اگرچه درمان‌های شناخته شده و مؤثری برای اختلالات روانی وجود دارد، اما بیش از 75 درصد از مردم در کشورهای با درآمد کم و متوسط، هیچ درمانی دریافت نمی‌کنند. موانع مراقبت موثر شامل عدم سرمایه گذاری در مراقبت‌های بهداشتی روانی، فقدان ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و انگ اجتماعی مرتبط با اختلالات روانی است.
افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم و ازدست‌دادن علاقه به چیزها و فعالیت‌هایی می‌شود که زمانی از آنها لذت می‌بردید. همچنین می‌تواند باعث ایجاد مشکل در تفکر، حافظه، خوردن و خواب شود.
طبیعی است که نسبت به موقعیت‌های دشوار زندگی، مانند ازدست‌دادن شغل یا طلاق، احساس غمگینی یا اندوهگین شدن داشته باشید. اما افسردگی ازاین‌جهت متفاوت است که عملاً به مدت حداقل دو هفته ادامه می‌یابد و علائم دیگری به‌غیراز غم و اندوه نیز دارد.
انواع مختلفی از اختلالات افسردگی وجود دارد. افسردگی بالینی یا اختلال افسردگی اساسی اغلب فقط “افسردگی” نامیده می‌شود. این شدیدترین نوع افسردگی است.
بدون درمان، افسردگی می‌تواند بدتر شده و طولانی‌تر گردد. افسردگی در موارد شدید، می‌تواند منجر به خودآزاری یا مرگ با خودکشی شود. خبر خوب این است که درمان‌ها می‌توانند در بهبود علائم افسردگی، بسیار مؤثر باشند.
انواع افسردگی چیست؟
افسردگی بالینی (اختلال افسردگی اساسی)
تشخیص اختلال افسردگی اساسی به این معنی است که شما در اکثر روزها برای حداقل دو هفته احساس غمگینی، کم ارزشی یا بی‌ارزشی کرده‌اید و درعین‌حال علائم دیگری مانند مشکلات خواب، ازدست‌دادن علاقه به فعالیت‌ها یا تغییر در اشتها نیز دارید. این شدیدترین شکل افسردگی و یکی از رایج‌ترین اشکال آن است.
همچنین اشکال خاصی از اختلال افسردگی اساسی وجود دارد، از جمله:
اختلال عاطفی فصلی (افسردگی فصلی): این نوعی اختلال افسردگی اساسی است که معمولاً در پاییز و زمستان ایجاد می‌شود و در بهار و تابستان از بین می‌رود.
افسردگی دوران بارداری و افسردگی پس از زایمان: افسردگی پس از زایمان نوعی از افسردگی است که در عرض چهار هفته پس از زایمان ایجاد می‌شود.
افسردگی غیرمعمول: علائم این بیماری که به‌عنوان اختلال افسردگی اساسی با ویژگی‌های غیرمعمول نیز شناخته می‌شود، کمی با افسردگی «معمولی» متفاوت است. تفاوت اصلی، بهبود موقت خلق‌وخو در پاسخ به رویدادهای مثبت (واکنشی خلقی) است.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، علاوه بر دوره‌های شیدایی یا هیپومانیک، دوره‌های افسردگی را نیز تجربه می‌کنند.
اختلال افسردگی مداوم (PDD)
اختلال افسردگی مداوم، افسردگی خفیف یا متوسط است که حداقل دو سال طول می‌کشد. شدت علائم افسردگی مداوم، کمتر از اختلال افسردگی اساسی است. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی این اختلال افسردگی را دیس تایمی (PDD)یا اختلال افسردگی مداوم می‌نامند.
اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD DMDD)
باعث تحریک‌پذیری مزمن، شدید و فوران خشم مکرر در کودکان می‌شود. علائم معمولاً در سن 10 سالگی شروع می‌شود.
اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD)
اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD) حالتی بسیار شدیدتر از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است که به‌عنوان یک اختلال روان‌تنی مشابه با افسردگی تک‌قطبی در نظر گرفته می‌شود. بین ۲ تا ۱۰ درصد از زنان بین دوران بلوغ تا یائسگی، دچار PMDD می‌شوند و از این بابت، تن و روانشان به‌طورجدی دچار آشفتگی و ناخوشی می‌شود.
اختلال افسردگی ناشی از یک بیماری
بسیاری از شرایط پزشکی می‌توانند تغییراتی را در بدن شما ایجاد کنند که باعث افسردگی می‌شود. به‌عنوان‌مثال می‌توان به کم‌کاری تیروئید، بیماری قلبی، بیماری پارکینسون و سرطان اشاره کرد. اگر بتوانید بیماری زمینه‌ای را درمان کنید، افسردگی نیز معمولاً بهبود می‌یابد.
افسردگی چه کسانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؟
افسردگی می‌تواند هر کسی را تحت‌تأثیر قرار دهد، از جمله کودکان و بزرگسالان. زنان، بیشتر از مردان، در معرض افسردگی هستند. داشتن برخی عوامل خطر احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، شرایط زیر با نرخ بالاتر افسردگی مرتبط است:
- بیماری‌های عصبی مانند بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون.
- سکته.
- اسکلروز چندگانه.
- اختلالات تشنجی.
- سرطان.
- دژنراسیون ماکولا.
- درد مزمن.
علائم افسردگی چیست؟
علائم افسردگی بسته به نوع آن می‌تواند کمی متفاوت باشد و از خفیف تا شدید متغیر باشد. به‌طورکلی علائم عبارت‌اند از:
- احساس بسیار غمگین، ناامیدی یا نگرانی. کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است تحریک‌پذیر باشند تا غمگین.
- لذت نبردن از چیزهایی که قبلاً باعث شادی می‌شد.
- به‌راحتی عصبانی یا ناامیدشدن.
- خوردن زیاد یا کم که ممکن است منجر به افزایش وزن یا کاهش وزن شود.
- مشکل در خواب (بی‌خوابی) یا خواب زیاد (هیپرخوابی).
- داشتن انرژی کم یا خستگی
- داشتن دشواری در تمرکز، تصمیم‌گیری یا به‌خاطر سپردن چیزها.
- تجربه مشکلات جسمانی مانند سردرد، معده درد یا اختلال عملکرد جنسی.
- داشتن افکار خودآزاری یا خودکشی.
چه چیزی باعث افسردگی می‌شود؟
محققان علت دقیق افسردگی را نمی‌دانند. آنها فکر می‌کنند که عوامل متعددی در توسعه آن نقش دارند، از جمله:
واکنش‌های شیمیایی مغز: عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی، از جمله سروتونین و دوپامین، به ایجاد افسردگی کمک می‌کند.
ژنتیک: اگر یکی از بستگان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به افسردگی دارید، تقریباً سه برابر بیشتر از جمعیت عمومی، احتمال ابتلا به این بیماری را دارید. بااین‌حال، شما می‌توانید بدون‌سابقه خانوادگی افسردگی داشته باشید.
رویدادهای استرس‌زا در زندگی: تجربیات دشوار، مانند مرگ یکی از عزیزان، ضربه روحی، طلاق، انزوا و عدم حمایت، می‌تواند باعث افسردگی شود.
شرایط پزشکی: درد و شرایط مزمن مانند دیابت، می‌تواند منجر به افسردگی شود.
دارو: برخی از داروها می‌توانند به‌عنوان یک عارضه جانبی، باعث افسردگی شوند. مصرف مواد از جمله الکل نیز می‌تواند باعث افسردگی یا بدتر شدن آن گردد.
افسردگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی افسردگی را بر اساس درک کامل علائم، سابقه پزشکی و سابقه سلامت روان شما تشخیص می‌دهند. آنها ممکن است بر اساس زمینه علائم شما، نوع خاصی از افسردگی را برای شما تشخیص دهند، مانند اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی پس از زایمان.
برای دریافت تشخیص افسردگی، شما باید پنج علامت افسردگی را هر روز، تقریباً در تمام روز و حداقل به مدت دو هفته داشته باشید.
ارائه‌دهنده شما ممکن است آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش خون را برای بررسی اینکه آیا شرایط پزشکی زمینه‌ای باعث علائم افسردگی شما شده است یا خیر، درخواست کند.
افسردگی چگونه درمان می‌شود؟
افسردگی یکی از قابل درمان‌ترین شرایط سلامت روان است. تقریباً 80 تا 90 درصد از افراد مبتلا به افسردگی که به دنبال درمان هستند، در نهایت به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند.
گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
روان‌درمانی
روان‌درمانی (گفتاردرمانی)، شامل صحبت با یک متخصص سلامت روان است. درمانگر به شما کمک می‌کند تا احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم را شناسایی و تغییر دهید. انواع مختلفی از روان‌درمانی وجود دارد که درمان شناختی رفتاری (CBT) رایج‌ترین آنهاست. گاهی اوقات، یک دوره درمانی کوتاه، تنها چیزی است که نیاز دارید. افراد دیگر درمان را برای چندین ماه یا دوره‌های سالانه ادامه می‌دهند.
دارو
داروهای ضدافسردگی می‌توانند به تغییر ترکیب شیمیایی مغز که باعث افسردگی می‌شود کمک کنند. انواع مختلفی از داروهای ضدافسردگی وجود دارد و ممکن است زمان ببرد تا بفهمید کدام‌یک برای شما بهترین است. برخی از داروهای ضدافسردگی دارای عوارض جانبی هستند که اغلب باگذشت زمان بهبود می‌یابند. اگر عوارض دارویی پایدار بود حتماً با دکتر روانپزشک خود مشورت کنید. یک داروی متفاوت ممکن است برای شما بهتر عمل کند.
طب مکمل
این شامل درمان‌هایی است که ممکن است همراه با طب سنتی دریافت کنید. افراد مبتلا به افسردگی خفیف یا علائم مداوم افسردگی، می‌توانند با درمان‌هایی مانند طب سوزنی، ماساژ، هیپنوتیزم و بیوفیدبک، سلامت خود را بهبود بخشند.
درمان تحریک مغزی
درمان تحریک مغز می‌تواند به افرادی که افسردگی شدید یا افسردگی همراه با روان‌پریشی دارند کمک کند. انواع درمان تحریک مغز عبارت‌اند از درمان تشنج الکتریکی (ECT)، تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و تحریک عصب واگ (VNS).
همچنین کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به بهبود علائم افسردگی در خانه انجام دهید، از جمله:
- ورزش منظم.
- خواب باکیفیت (نه خیلی کم و نه زیاد).
- خوردن یک رژیم غذایی سالم.
- پرهیز از الکل که افسرده‌کننده است.
- گذراندن وقت با افرادی که به آنها اهمیت می‌دهید.
آیا می‌توانم از افسردگی جلوگیری کنم؟
شما همیشه نمی‌توانید از افسردگی پیشگیری کنید؛ اما می‌توانید با موارد زیر به کاهش خطر کمک کنید:
- حفظ یک برنامه خواب سالم.
- مدیریت استرس با مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم
- انجام منظم فعالیت‌های خودمراقبتی مانند ورزش، مدیتیشن و یوگا.
اگر قبلاً افسردگی داشته‌اید، ممکن است احتمال بیشتری برای تجربه مجدد آن وجود داشته باشد. اگر علائم افسردگی دارید، دراسرع‌وقت کمک بگیرید.
زندگی با افسردگی
شرایط زندگی فرد افسرده، بسته به عوامل خاصی متفاوت است، از جمله:
- شدت و نوع آن.
- اگر موقتی یا طولانی‌مدت باشد.
- اگر درمان شود یا درمان نشود.
- اگر شرایط هم‌زمان دارید، مانند سایر اختلالات خلقی، شرایط پزشکی یا اختلال مصرف مواد.
با تشخیص و درمان مناسب، اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق افراد مبتلا به افسردگی، زندگی سالم و رضایت‌بخشی دارند. بااین‌حال، افسردگی ممکن است پس از درمان دوباره عود کند، بنابراین مهم است که به‌محض شروع مجدد علائم، به دنبال کمک پزشکی و یا صحبت با یک دکتر روانشناس مجرب مانند دکتر شاهورانی باشید.
درمان‌نکردن افسردگی می‌تواند منجر به:
بدتر شدن
افزایش شانس ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند زوال عقل.
بدتر شدن شرایط سلامتی موجود، مانند دیابت یا درد مزمن.
خودآزاری یا مرگ.
چه زمانی باید در مورد افسردگی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم افسردگی دارید، به یک دکتر روانشناس خوب مانند دکتر سید محمود شاهورانی یا متخصص سلامت روان مراجعه کنید. آنها می‌توانند شما را راهنمایی کرده و گزینه‌های درمانی را پیشنهاد کنند.
اگر درمان افسردگی را شروع کرده‌اید و جواب نمی‌دهد یا عوارض جانبی ناخوشایندی دارید، با دکتر خود صحبت کنید. آنها می‌توانند یک برنامه درمانی متفاوت را توصیه کنند.
یادداشتی از دکتر سید محمود شاهورانی
افسردگی یک بیماری شایع است که سالانه میلیون‌ها نفر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هر کسی ممکن است افسردگی را تجربه کند؛ حتی اگر دلیلی برای آن وجود نداشته باشد. خبر خوب این است که افسردگی قابل‌درمان است. اگر علائم افسردگی دارید، با ما تماس بگیرید. هر چه زودتر کمک بگیرید، زودتر احساس بهتری خواهید داشت.
